Krajowy rejestr dłużników (KRD) — czym jest i jak działa?

Straszak, upominacz, narzędzie do miękkiej windykacji, wskaźnik oceny ryzyka związanego z potencjalnymi partnerami biznesowymi – czym właściwie jest Krajowy Rejestr Długów? Na pewno jednym z najważniejszych narzędzi służących do gromadzenia informacji o dłużnikach w Polsce. Dowiedz się, jak działa KRD, jakie informacje przechowuje i co zrobić, by uniknąć wpisu.

Nie tylko KRD. Czym jest BIG?

Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. to pełna nazwa instytucji, która kryje się pod skrótem KRD. Najczęściej jest ona określana po prostu rejestrem dłużników. Warto więc na wstępie zaznaczyć, że rejestrów dłużników jest w Polsce więcej — pięć. Biura informacji gospodarczej (BIK) są podmiotami prywatnymi działającymi na podstawie ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych Dz.U. 2021 r. poz. 2057. BIK-ami są:

– Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,

• BIG InfoMonitor S.A.,
• Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
• ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
• Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych BIG.

Jakie informacje gromadzi KRD?

Zgodnie z wyżej wspomnianą ustawą, celem działalności KRD jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji gospodarczych, polegające na ich przyjmowaniu od wierzycieli, przechowywaniu i ujawnianiu. Jakie to są informacje, jest uzależnione od tego, czy zgłaszana jest osoba fizyczna, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą czy osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.

W przypadku osób fizycznych dane przekazywane do KRD to:

• imię/imiona i nazwisko,
• numer PESEL lub inny numer potwierdzający tożsamość,
• seria i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,
• adres miejsca zamieszkania lub adres do doręczeń, lub adres do doręczeń elektronicznych,

Informacje dotyczące zobowiązania pieniężnego przekazywane do KRD to m.in.:

• tytuł prawny,
• kwota i waluta zobowiązania,
• kwota i data powstania zaległości,
• informacja o postępowaniach dotyczących zobowiązania,
• informacja o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia całości lub części zobowiązania,
• daty wysłania listem poleconym / doręczenia dłużnikowi do rąk własnych / na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura informacji gospodarczej, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura,
• informacja o zbyciu wierzytelności.

Kiedy informacje są przykazywane do KRD?

Aby znaleźć się w rejestrze dłużników, spełnionych musi być kilka warunków. Rachunek za prąd uregulowany kilka dni po terminie raczej nie kwalifikuje się, aby zostać wpisanym do KRD. Jeśli jednak:

• kwota zaległości wynosi co najmniej 200 zł w przypadku konsumentów, a 500 zł w przypadku firm,
• zobowiązanie jest wymagalne od co najmniej 30 dni (w przypadku firm należność musi być wymagalna przez co najmniej 60 dni),
• wierzyciel uprzednio poinformował dłużnika o zamiarze wpisania go do rejestru, dając mu 30 dni na spłatę zadłużenia,
• nie upłynęło 6 lat od dnia wymagalności zobowiązania (szczegółów dotyczących roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu należy szukać w podstawie prawnej dla BIG),

można dokonać wpisu do KRD. Może to zrobić wierzyciel na podstawie zaistniałego stosunku prawnego np. zawartej z dłużnikiem umowy.

KRD: dla kogo korzyści, dla kogo wyzwania?

To zależy, czy jesteś osobą, której nazwisko widnieje w bazie danych KRD, czy tą, która z tej bazy korzysta w celach informacyjnych. W drugim przypadku wpis do KRD może dostarczyć cennych informacji na temat wiarygodności finansowej potencjalnych kontrahentów i klientów. Przedsiębiorstwa, banki, wynajmujący mieszkania, dostawcy usług i wielu innych mogą sprawdzać, czy osoba lub firma, z którą zamierzają współpracować, ma zaległości finansowe. Analiza danych z bazy pozwala ograniczyć ryzyko finansowe, zapobiec problemom związanym z niewypłacalnością lub opóźnieniami w płatnościach oraz sprawdzić, czy potencjalny klient nie posługuje się zaginionymi dokumentami. Dzięki temu, decyzje związane z nawiązywaniem współpracy, wynajmem czy sprzedażą na kredyt można podejmować szybciej i bardziej świadomie.

Szukając odpowiedzi na pytanie, jak sprawdzić, czy ktoś wziął na mnie kredyt, również należy odwołać się do KRD. Generując raport, można upewnić się, czy nasze konto jest „czyste”: czy nie widnieją w nim wpisy o zaległościach w spłatach kredytów, niezapłaconych rachunkach telefonicznych itd. Warto o tym pamiętać szczególnie wtedy, gdy mamy w planach wnioskowanie o kredyt. Dlaczego, o tym poniżej.

Dokładna instrukcja jak wygenerować raport jest dostępna na stronie internetowej KRD.

Czym skutkuje wpis do KRD dla dłużnika?

To, co jest korzystne dla podmiotów korzystających z bazy KRD w celach informacyjnych, stanowi jednocześnie poważny problem dla osób i firm, które znalazły się na liście dłużników. Najpoważniejsze skutki wpisu do rejestru dłużników to:

• trudności w uzyskaniu kredytu — banki oraz inne instytucje finansowe sprawdzają KRD przed udzieleniem pożyczki czy kredytu. Wpis do rejestru dłużników znacząco obniża szanse na uzyskanie finansowania;
• problemy z zawarciem umów z dostawcami mediów (np. energii elektrycznej) czy usług telekomunikacyjnych,
• trudności w wynajmie mieszkania,
• negatywny wpływ na zdolność kredytową,
• trudności w uzyskaniu leasingu (np. samochodowego), a także w dostępnie do zakupów ratalnych,
• ryzyko utraty wiarygodności w oczach kontrahentów.

Po jakim czasie wpisy znikają z KRD?

Jeśli zobowiązanie zostanie spłacone, wierzyciel ma obowiązek aktualizacji danych w KRD. To najszybszy sposób na „wyczyszczenie” wpisów przy swoim nazwisku albo nazwie firmy — wierzyciel ma bowiem 14 dni od uregulowania długu na złożenie do biura wniosku o zmianę danych, a biuro kolejnych 7 dni od daty wpłynięcia wniosku na usunięcie wpisu.

Wpisy, jeśli już znikają z przedawnienia, to dopiero po 3 latach od ostatniej aktualizacji oraz nie później niż po upływie 10 lat od momentu zgłoszenia zadłużenia przez wierzyciela.

Jeśli dłużnik udowodni, że wpis w KRD jest niesłuszny (np. dług został spłacony albo zobowiązanie jest skutkiem oszustwa), ma prawo żądać natychmiastowego usunięcia danych. W tym celu należy skontaktować się z biurem KRD.

Warto też pamiętać, że najlepszym sposobem na uniknięcie wpisów do KRD jest… niezadłużanie się ponad swoje możliwości finansowe. W tym celu można np. korzystać z kalkulatora zdolności kredytowej lub kalkulatora rat kredytu gotówkowego, które pomogą w realnej ocenie czy dany kredyt lub pożyczka nie przekroczy naszych miesięcznych dochodów oraz, czy będziemy w stanie terminowo regulować raty bez ryzyka popadnięcia w długi.