Scoring kredytowy — co to jest i jak go sprawdzić?

Na hasło „scoring kredytowy” wiele osób czuje ciarki na plecach. To właśnie od tego tajemniczego wyniku zależy, czy bank przyzna kredyt, a jeśli tak, to na jakich warunkach. Choć dla niektórych wydaje się to skomplikowanym algorytmem, w rzeczywistości scoring kredytowy opiera się na kilku elementach. Co więcej — można je kontrolować i poprawiać. Dowiedz się jak to robić.

Co to jest scoring kredytowy?

W języku angielskim słowo „score” oznacza „wynik” albo „punkt”. Często pojawia się w wypowiedziach na temat sportu, ale nie tylko. Używa się go też mówiąc np. o wynikach testów. W języku polskim odpowiednikiem określenia „scoring kredytowy” jest ocena punktowa przy ubieganiu się o kredyt. Albo inaczej: ocena punktowa wiarygodności kredytodawcy. W praktyce scoring kredytowy odzwierciedla bowiem prognozę, czy na podstawie historii dotychczasowych zachowań finansowych oraz szeregu innych czynników, kredytobiorca rokuje na spłatę zobowiązania. Trzeba mieć na uwadze, że scoring kredytowy nie jest tożsamy ze zdolnością kredytową.

Odwołanie do nomenklatury sportowej jest w przypadku scoringu kredytowego uzasadnione także dlatego, że jego rezultat również wpływa na przyszłe szanse na sukces. Tyle że tutaj gra toczy się nie o wyjście z grupy czy awans w rankingu, ale o zdobycie finansowania na upragniony cel. I podobnie jak zwykle bywa w sporcie — im więcej punktów, tym lepiej.

Jak Cię widzi bank? Przez pryzmat scoringów

Warto podkreślić, że scoring kredytowy nie jest jedynym, jaki stosują banki w ocenie swoich klientów. Inne to m.in.:

• scoring fraudowy, czyli ocena ryzyka związanego z potencjalnym oszustwem,
• scoring ubezpieczeniowy wykorzystywany przez firmy ubezpieczeniowe do oceny ryzyka związanego z danym klientem,
• scoring behawioralny służący ocenie zachowania klienta, gdy analizowane są np. wzorce wydatków, sposób korzystania z produktów finansowych (np. karty kredytowej) lub inne nawyki, które mogą wskazywać na ryzyko lub potencjalne problemy finansowe w przyszłości,
• scoring aplikacyjny tworzony na podstawie informacji dostarczonych przez klienta w momencie składania wniosku (aplikacji).

Jak liczony jest scoring kredytowy?

Tego sekretu nie zdradzi Ci żaden bank, w którym możesz wnioskować o kredyt. Instytucje finansowe z reguły nie ujawniają dokładnych szczegółów ani algorytmów, które stosują do obliczania scoringu kredytowego. Odpowiedź na pytanie, dlaczego tego nie robią, jest banalnie prosta: w ten sposób chronią się przed potencjalnymi manipulacjami ze strony klientów. Zdeterminowani kredytobiorcy mogliby próbować wpłynąć na wynik scoringu, gdyby wiedzieli, jak jest obliczany. A to najprawdopodobniej nie skończyłoby się dobrze ani dla banku, ani dla nich samych.

Co wpływa na wynik scoringu kredytowego?

Mimo że dokładne wzory, na podstawie których tworzone są oceny klientów, nie są jawne, to na pewnym poziomie ogólności wiadomo o nich całkiem sporo. Banki i instytucje finansowe często informują o czynnikach, które wpływają na wynik scoringu kredytowego. Są to m.in.:

• miesięczna wysokość dochodów,
• rodzaj zatrudnienia (np. umowa o dzieło, umowa o pracę na czas określony albo nieokreślony, własna działalność gospodarcza),
• posiadane zobowiązań, zarówno krótko- (np. pożyczka), jak i długoterminowych (kredyt hipoteczny), a także zobowiązań alimentacyjnych czy takich jak przykładowo telefon na abonament,
• koszty utrzymania,
• historia kredytowa i jej długość,
• terminowość w spłacie zobowiązań,
• sposób korzystania z karty kredytowej,
• stan kont bankowych,
• wiek,
• wykształcenie,
• zawód,
• stan cywilny i liczba osób w gospodarstwie domowym (w tym dzieci na utrzymaniu),
• status mieszkaniowy,
• ubezpieczenie na życie.

Warto wiedzieć, że poza wewnętrznymi formułami, banki często korzystają też z systemów scoringowych oferowanych przez zewnętrzne instytucje, takie jak Biuro Informacji Kredytowej. Jeśli zastanawiasz się, od czego zależy ocena punktowa BIK, to zajrzyj do tekstu kryjącego się w linku.

Jak poprawić swój scoring kredytowy?

Wiesz już, jakie czynniki są brane pod uwagę przy ocenie. Pamiętaj, że chociaż banki różnie je wartościują — niektóre będą miały większy wpływ na scoring niż inne — to finalnie każdy z nich ma wpływ na punktację. Niektórych nie zmienisz, jak swojego wieku, większość możesz. Na Twój wysoki scoring kredytowy wpłynie m.in. regularne spłacanie rat kredytów i pożyczek, terminowe opłacanie rachunków za mieszkanie, prąd, telefon itd., niepopadanie w nadmierne zadłużenie, posiadanie oszczędności czy stabilne źródło dochodów.

Ale nawet najlepszym finansowym strategom może przydarzyć się sytuacja, że otrzymają odmowną decyzję kredytową. Wówczas — po pierwsze — istnieje możliwość skontaktowania się z bankiem w celu poproszenia o wyjaśnienie, dlaczego wniosek kredytowy został odrzucony. Po drugie należy pamiętać, że chociaż poprawa scoringu kredytowego wymaga czasu i systematyczności, to jest możliwa. Działania, które mogą pomóc to:

• zmniejszenie poziomu zadłużenia albo spłata zaległych zobowiązań w całości,
• nieskładanie zbyt wielu wniosków kredytowych w bardzo krótkim czasie,
• zbudowanie historii kredytowej,
• terminowe płacenie rachunków,
• zadbanie o stabilne (i lepiej płatne) zatrudnienie,
• zmniejszenie wykorzystania limitu na karcie kredytowej,
• monitorowanie swojej sytuacji finansowej, np. korzystanie z kalkulatora zdolności kredytowej.

Kiedy bank sprawdza scoring kredytowy?

Bank sporządzi ocenę punktową, gdy złożysz wniosek o kredyt lub pożyczkę, będziesz aplikować o kartę kredytową albo ubiegać się o podwyższenie limitu kredytowego. Także w sytuacji, gdy będziesz wnioskować o refinansowanie kredytu lub skonsolidowanie zadłużenia, instytucja finansowa sprawdzi aktualny scoring.

Pamiętaj, scoring kredytowy to narzędzie, które może wydawać się skomplikowane, ale bazuje na czynnikach, które możesz kontrolować. Wiedza o tym, co wpływa na ocenę punktową, pozwoli Ci lepiej przygotować się do ubiegania się o kredyt.