BIG a BIK: podstawowe różnice

Pierwsza różnica, o której musisz wiedzieć, jest taka, że BIK jest jeden, a BIG-ów jest w Polsce kilka. Co to dla Ciebie oznacza? Czy determinuje kolejne różnice? W tym artykule przeanalizujemy, jak te instytucje działają i jaki mogą mieć wpływ na Twoją sytuację finansową.

Czym jest BIG?

Zacznijmy od przyjrzenia się BIG-owi, a właściwie BIG-om, bo jak wspomniano, jest ich w Polsce kilka. Pod skrótem BIG kryją się Biura Informacji Gospodarczej. Bywają one też nazywane rejestrami dłużników czy spisami długów, chociaż trzeba zaznaczyć, że sprowadzanie działalności wszystkich tych instytucji wyłącznie do gromadzenia danych o zadłużeniach jest mylące. BIG-i zajmują się bowiem szeroko pojętą wymianą informacji gospodarczej i niektóre z nich gromadzą również pozytywne dane.

Trzeba jednak podkreślić, że najczęściej do rejestrów trafiają osoby lub firmy, które — spełniając określone warunki — nie wywiązały się ze swoich zobowiązań finansowych. Z możliwości wglądu w te dane najchętniej korzystają natomiast przedsiębiorstwa i instytucje, które chcą zweryfikować wiarygodność finansową swoich klientów i kontrahentów.

Podstawa prawna działalności BIG-ów

BIG-i działają na mocy ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Ustawa o BIG), która weszła w życie 14 czerwca 2010 roku (Dz.U. z 09.04.2010 nr 81 poz. 530). Ustawa określa m.in., co kryje się pod pojęciem informacji gospodarczych, co jest przedmiotem działalności gospodarczej biura czy kto może je prowadzić.

Jakie BIG-i działają w Polsce?

Zgodnie z danymi ze strony internetowej Ministerstwa Rozwoju i Technologii aktualnymi na dzień 16 października 2024 r. w Polsce działają cztery BIG-i. Są to:

• BIG InfoMonitor S.A.,
• Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
• Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A.,
• ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.

Czym jest BIK?

Skrót brzmi podobnie, ale kryje się pod nim Biuro Informacji Kredytowej. W przeciwieństwie do BIG-ów, BIK działa na podstawie art. 105 ust. 4 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 2439). Innym istotnym dla funkcjonowania BIK dokumentem jest Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. To na ich podstawie banki i inne instytucje finansowe legalnie działające w Polsce mają obowiązek aktualizowania w BIK danych na temat historii kredytowej osób fizycznych i firm. Tym samym BIK gromadzi i udostępnia informacje o ich wiarygodności kredytowej: zarówno o długach, jak i o zobowiązaniach opłacanych terminowo lub tych już spłaconych.

Kto i jakie informacje przekazuje do BIK?

Na mocy wspomnianych dokumentów, informacji do BIK dostarczają banki, SKOK-i oraz firmy pożyczkowe. One też najczęściej korzystają z baz danych tejże instytucji, np. oceniając zdolność kredytową klienta przed rozpatrzeniem jego wniosku kredytowego.

Z niewielką tylko przesadą można powiedzieć, że w bazach danych BIK są kompletne informacje na temat Twojego życia finansowego. Prawo bankowe art. 105 ust. 4i zobowiązuje bowiem instytucje finansowe do informowania BIK o:

• całkowitej spłacie zobowiązań,
• ich wygaśnięciu,
• stwierdzeniu nieistnienia zobowiązania,
• korekcie jego wysokości,
• nowo powstałych zobowiązaniach i ich aktualizacji.

Oznacza to, że w bazie danych są informacje m.in. o zaciąganych kredytach (także kredytach hipotecznych) i pożyczkach, zakupach z odroczoną płatnością, limicie na karcie kredytowej czy kredytach poręczonych. Na aktualizację danych w BIK instytucja finansowa ma 7 dni.

Jeśli planujesz zaciągnięcie kredytu hipotecznego i chcesz sprawdzić dostępne oferty, warto skorzystać z porównywarki kredytów hipotecznych. Dzięki temu zyskasz możliwość szybkiego zestawienia ze sobą warunków kredytowych oferowanych przez różne banki i wybrania najlepszej opcji dostosowanej do możliwości finansowych.

Jednak dla BIK nie ma znaczenia, czy zaciągasz kredyt hipoteczny, czy gotówkowy. Dane przekazywane instytucji nie dotyczą kwot, ale ogólnie korzystania z produktów finansowych. Dlatego nie ma granicznej kwoty, od jakiej informacje o zobowiązaniach pojawiają się w raportach BIK.

Kto i jakie informacje przekazuje do BIG?

W bazach BIG są informacje przekazywane nie tylko przez instytucje finansowe, ale także przez:

• instytucje państwowe (np. o zaległościach w opłacaniu alimentów),
• samorządy,
• operatorów mediów,
• kontraktów B2B,
• windykatorów,
• wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe.

Aby można było wpisać dłużnika będącego osobą fizyczną do rejestru BIG, np. Krajowego Rejestru Długów, muszą być spełnione następujące warunki:

• zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym;
• łączna kwota wymagalnych zobowiązań wynosi co najmniej 200 złotych;
• zobowiązanie jest wymagalne od co najmniej 30 dni;
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Szczegółowe omówienie tych warunków można znaleźć w art. 14 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Tam też opisano schemat postępowania w przypadku przedsiębiorców.

Skutki wpisu do BIK i BIG

Wpis do BIK jest skutkiem wymaganej prawnie procedury, która uruchamiana jest za każdym razem, gdy korzysta się z różnych produktów finansowych jak np. kredyt. Jeśli zobowiązanie będzie regulowane terminowo — wpis będzie miał charakter pozytywny i tak też wpłynie na zdolność kredytową. Negatywne wpisy spowodowane opóźnieniami w spłacie, mogą obniżyć ocenę kredytową, co utrudni uzyskanie kredytów lub pożyczek w przyszłości. A nawet jeśli uzyska się kredyt z negatywną historią w BIK, może on być wyżej oprocentowany lub wymagane będzie wykupienie dodatkowego ubezpieczenia.

Inaczej sytuacja wygląda z wpisem do BIG, który najczęściej jest pokłosiem nieterminowego spłacania zobowiązania. Wpis do BIG może skutkować odmową zawarcia umów z dostawcami usług (np. telefonii komórkowej, internetu) lub odmową wynajmu mieszkania. Instytucje finansowe mogą odmówić udzielenia finansowania, a w niektórych przypadkach, obecność w BIG może wpłynąć na możliwość uzyskania dotacji lub wsparcia publicznego, gdyż podmioty administracji również sprawdzają bazy danych. Dla przedsiębiorców to też ogromna strata wizerunkowa — obecność w rejestrze BIG może wpłynąć na postrzeganie firmy jako nierzetelnego kontrahenta, co utrudni utrzymywanie i nawiązywanie relacji biznesowych.